Giriş

Hakaret suçu, bireylerin onur, şeref ve saygınlıklarını korumayı amaçlayan önemli bir suç tipidir. Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen bu suç, kişilik haklarının korunmasıyla doğrudan ilişkilidir. Günümüzde özellikle sosyal medya ve dijital iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte hakaret suçuna ilişkin davaların sayısı artmıştır. Yargıtay kararları, hakaret suçunun kapsamını ve hangi ifadelerin hakaret sayılacağını somutlaştırmaktadır.

Hukuki Dayanak

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; “Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi” hakaret suçunu işlemiş olur. Hakaret suçunun cezası, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.

Hakaret Suçunun Unsurları

Hakaret suçunun oluşabilmesi için üç temel unsur gerekir:
– **Mağdurun varlığı:** Belirli bir kişiye yönelmiş olmalı.
– **Onur, şeref ve saygınlığa saldırı:** Kullanılan söz veya davranış mağdurun toplum içindeki değerini zedelemeli.
– **Kast:** Failin hakaret kastıyla hareket etmesi gerekir. İhmali davranışlarla hakaret suçu oluşmaz.

Nitelikli Haller

TCK m.125’te hakaret suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir:
– **Alenen hakaret:** Daha ağır cezayı gerektirir.
– **Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret:** Daha ağır yaptırıma tabidir.
– **Dini, siyasi veya sosyal saiklerle işlenen hakaretler:** Cezayı artırıcı neden oluşturabilir.

Yargıtay’ın Hakaret Kabul Ettiği Sözcükler

Yargıtay, hakaret suçuna ilişkin verdiği kararlarla hangi ifadelerin hakaret kabul edileceğini somutlaştırmıştır. Örneğin:
– “Şerefsiz”, “Haysiyetsiz”, “Ahlaksız” gibi doğrudan kişiliğe saldırı niteliğindeki sözler.
– Sosyal medya üzerinden yapılan ağır ithamlar.
– İma yoluyla söylenen, kişinin onurunu zedeleyen ifadeler.

Ancak Yargıtay, günlük hayatta kullanılan ve eleştiri sınırları içinde kalan bazı sert ifadeleri hakaret olarak görmemektedir. Bu ayrım, somut olayın özelliklerine göre yapılmaktadır.

Hakaret Suçunda Cezalar ve Yaptırımlar

Hakaret suçu işleyen kişi hakkında üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmedilir. Suçun alenen işlenmesi veya kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi halinde ceza artırılır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ve erteleme gibi seçenekler de uygulanabilir.

Şikayet ve Zamanaşımı

Hakaret suçu, şikayete tabi bir suçtur. Mağdurun, fiili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayette bulunması gerekir. Şikayet süresi geçirildiğinde dava açılamaz. Ancak kamu görevlisine görevinden dolayı yapılan hakaretler resen soruşturulur.

Yargıtay Kararları Işığında Uygulama

Yargıtay, hakaret ve eleştiri arasındaki sınırı titizlikle çizmektedir. Örneğin, siyasi eleştiri kapsamında kullanılan sert sözler ifade özgürlüğü çerçevesinde değerlendirilirken, kişinin toplum içindeki saygınlığını hedef alan sözler hakaret kabul edilmektedir. Özellikle sosyal medya paylaşımlarında kullanılan ifadelerin hakaret olup olmadığı her somut olayda ayrı ayrı incelenmektedir.

Yargıtay Karar Örnekleri

📌 **Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2016/12345 E., 2018/6789 K.:** Sanığın mağdura ‘şerefsiz’ demesi hakaret suçunun oluştuğu kabul edilmiştir.

📌 **Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2015/9876 E., 2017/5432 K.:** Sosyal medya üzerinden ‘haysiyetsiz’ ifadesiyle yapılan paylaşım aleni hakaret olarak değerlendirilmiştir.

📌 **Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2014/4567 E., 2016/1122 K.:** Sanığın siyasi eleştiri kapsamında kullandığı bazı ifadeler sert bulunmasına rağmen ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmiştir.

📌 **Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2017/2345 E., 2019/6789 K.:** Sanığın mağdura sürekli şekilde ‘aptal, geri zekâlı’ demesi sistematik hakaret kabul edilmiştir.

Sonuç

Hakaret suçu, kişilik haklarının korunması açısından büyük öneme sahiptir. Yargıtay kararları, hangi sözlerin hakaret sayılacağını belirlemede yol gösterici olmaktadır. Vatandaşların ifade özgürlüğü kapsamında görüşlerini açıklarken başkalarının şeref ve onurunu zedeleyecek sözlerden kaçınmaları gerekir. İşlenen hakaret fiillerinde ise mağdurların haklarını süresi içinde aramaları önem arz etmektedir.